Przepisanie domu przez rodziców na jedno dziecko bez zgody drugiego dziecka może mieć istotne konsekwencje w kontekście zachowku, który jest jedną z instytucji prawa spadkowego w Polsce. Podobnie w przypadku, kiedy różnice pomiędzy darowanymi poszczególnym dzieciom prawami są na tyle istotne, że uzasadniają roszczenie o uzupełninie zachowku. Zachowek to prawo przysługujące m.in. dziecku (lub innemu uprawnionemu do zachowku spadkobiercy), które nie zostało uwzględnione w testamencie lub nie otrzymało swojej części spadku lub jej prawo do zachowku nie zostało za życia spadkodawcy zaspokojone np. darowizną. Jest to świadczenie pieniężne, które ma na celu zabezpieczenie uprawnionego spadkobiercy w sytuacji, gdyby został pominięty w testamencie, a także kiedy otrzymał mniej niż mu przysługuje za życia spadkodawcy.

Jeśli rodzice przepisują dom na jedno dziecko bez zgody drugiego dziecka, która co oczywiste w świetle prawa polskiego w tym prawa cywilnego, prawa spadkowego nie jest wymagana, a oboje dzieci są uprawnione do zachowku, to drugie dziecko może dochodzić faktycznego zaspokojenia połowy lub 2/3 swojego udziału w spadku na drodze zachowku. Zachowek stanowi prawo do określonej części wartości spadku, którą spadkobierca mógłby otrzymać, gdyby m.in. nie został pominięty w testamencie lub nie otrzymał swojego pełnego udziału w spadku na podstawie ustawowego dziedziczenia.

Ryzyko powództwa o zachowek

W przypadku, gdy przepisanie domu na jedno dziecko zostało dokonane w sposób naruszający prawa drugiego dziecka do części spadku, to ta osoba może wystąpić z powództwem o zachowek. W takiej sytuacji sąd będzie miał za zadanie ustalić wartość spadku oraz obliczyć wysokość zachowku należnego drugiemu dziecku. Warto podkreślić, że prawo do zachowku nie wyklucza możliwości przepisania nieruchomości na jedno dziecko, ale ma na celu zapewnienie równości w podziale spadku między wszystkich uprawnionych spadkobierców. Ostateczna decyzja w tej kwestii będzie zależała od konkretnych okoliczności każdego przypadku oraz od interpretacji przepisów prawa spadkowego przez sąd. Dlatego też zaleca się skonsultowanie się z adwokatem specjalizującym się w prawie spadkowym w celu uzyskania profesjonalnej porady prawnej.

Spłata pozostałych spadkobierców

Naturalnie po przeniesieniu prawa własności nieruchomości przez rodziców na jedno z dzieci pojawia się zagadnienie spłaty pozostałych potencjalnych spadkobierców. Notarialne przepisanie domu a spłata rodzeństwa-ten problem pojawia się dopiero po śmierci darczyńcy. Spłata rodzeństwa w przypadku darowizny majątku za życia na jedno z dzieci możliwa jest dopiero w chwili działu spadku po darczyńcach. Oczywiście istnieją z uwagi na swobodę umów możliwości ugodowego uregulowania kwestii zachowku czy spadku, za życia spadkodawców, jednak najczęściej po śmierci rodziców mają one przede wszystkim charakter dowodowy w postępowaniach przed sądem.

Notarialne przepisanie domu na jedno dziecko może mieć istotne konsekwencje w kontekście spłaty rodzeństwa, szczególnie jeśli spłata dotyczy udziału w spadku, który został pominięty lub zmniejszony przez przepisanie nieruchomości na jedno dziecko. Jeśli rodzice zdecydują się przepisać dom na jedno dziecko za pomocą umowy notarialnej, a drugie dziecko nie otrzyma swojego udziału w spadku, wówczas może się pojawić kwestia, czy drugie dziecko będzie mogło żądać spłaty swojego udziału od dziecka, które otrzymało nieruchomość, czy dochodzić zapłaty zachowku.

W polskim prawie cywilny i prawie spadkowym istnieją zabezpieczenia mające na celu ochronę praw spadkobierców w sytuacjach, gdy zostają pominięci lub otrzymują mniej niż im przysługuje. Jednym z tych zabezpieczeń jest prawo do zachowku. Jeśli drugie dziecko, które zostało pominięte lub otrzymało mniej niż mu przysługuje, zdecyduje się skorzystać z prawa do zachowku, może ono żądać zapłaty zachowku od dziecka, które otrzymało nieruchomość. Jednakże warto zauważyć, że prawo do zachowku ma swoje ograniczenia. Ponadto, decyzja o skorzystaniu z prawa do zachowku zależy od konkretnych okoliczności danego przypadku oraz od preferencji samego spadkobiercy. Warto zweryfikować wartość należnego zachowku u adwokata specjalizującego się w prawie spadkowym.

Ostateczna interpretacja przepisów prawa spadkowego i cywilnego oraz rozstrzygnięcie kwestii spłaty rodzeństwa w przypadku notarialnego przepisania domu na jedno dziecko będzie zależała od indywidualnych okoliczności danego przypadku oraz od ewentualnej interwencji organów prawnych w sytuacji, gdy drugie dziecko zdecyduje się domagać ,,spłaty” swojego udziału w spadku. Zaleca się w takich sytuacjach skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym i cywilnym.