Postępowanie w sprawie o rozwód zarówno na etapie przedsądowym jak i przed Sądem Okręgowym zawsze z oczywistych względów wzbudza emocje. Z tego względu, celem ograniczenia ilości punktów spornych warto podjąć próbę mediacji. Mediacje rozwodowe możemy podzielić na dwa etapy, mediacje przed rozwodem oraz mediacje rozwodowe w ścisłym tego określenia znaczeniu. Mediacje przed rozwodem najczęściej początkowo toczą się pomiędzy samymi małżonkami. W przypadku, kiedy są oni zbyt skonfliktowani pomóc może profesjonalny mediator lub adwokat. Odnośnie udziału adwokata w mediacjach przed rozwodem warto zauważyć, że każdą ze stron powinien reprezentować inny adwokat. Powyższe wynika z oczywistego konfliktu interesów w przypadku, gdyby strony nie wypracowały podczas mediacji porozumienia.
Warto podjąć czy osobiście czy z pomocą profesjonalnego mediatora lub adwokata próbę ugodowego wypracowania warunków rozwodu, jeszcze przed wytoczeniem powództwa o rozwód przed Sądem Okręgowym. Mediacja przed rozwodem zakończona sukcesem nie zawsze oznacza, że strony planujące rozwód dojdą do porozumienia we wszystkich kwestiach związanych z rozwodem. Często udaje się osiągną porozumienie we wszystkich zagadnieniach jakie prawo rodzinne wiąże z rozwodem. Czasami jednak zdarza się, że małżonkowie ustalą zgodne stanowisko co do sposobu uregulowania kontaktów jednego z nich z małoletnim dzieckiem lub dziećmi, pozostając w konflikcie co do wysokości należnych małoletnim alimentów. Taką sytuację także należy uznać za sukces mediacji, ponieważ w wyniku porozumienia strony unikną odgórnego narzucania rozstrzygnięć odnośnie sposobu uregulowania kontaktów z własnymi dziećmi przez Sąd.
Mediacje rozwodowe można prowadzić na każdym etapie postępowania. Wcześniej omówiony etap przedsądowy mediacji rozwodowych jest mnie sformalizowany. Mediacje może prowadzić adwokat, mediator, który czasami też jest adwokatem lub same strony. Na etapie sądowym, Sąd Okręgowy w sprawie o rozwód zawsze dąży z uwagi na charakter spraw o rozwód do ugodowego wypracowania przewidzianych przez prawo rodzinne obowiązkowych punktów wyroku rozwodowego. I znowu strony pomimo tego, że ich sprawa o rozwód jest w toku mogą mediować osobiście, mogą mediować za pośrednictwem adwokatów-swoich pełnomocników w sprawie o rozwód, mogą zostać także skierowani oficjalnie przez Sąd Okręgowy rozpoznających ich sprawę o rozwód do mediacji. Każda z tych form to nadal mediacja rozwodowa, mająca na celu wypracowanie porozumienia. Sąd Okręgowy w sprawie o rozwód, kierując strony na mediacje dąży najczęściej do tego by strony ustaliły z pomocą profesjonalisty warunki rozwodu, które każde z nich będzie w stanie zaakceptować.
Mediacje rozwodowe w toku rozwodu odbywają się najczęściej poza budynkiem Sądu. Sąd Okręgowy w przypadku, kiedy strony sprawy o rozwód wnosiły same, lub kiedy uzna to za zasadne, a żadna ze stron nie wyrazi sprzeciwu, kieruje strony do konkretnego mediatora, który sam lub za pośrednictwem adwokatów wyznacza termin mediacji oraz wskazuje jej miejsce. Strony na mediację przychodzą same lub w towarzystwie reprezentujących je w sprawie o rozwód adwokatów. Pomimo tego, że prawo rodzinne nie zabrania uczestnictwa w mediacji rozwodowej adwokatów będących pełnomocnikami stron mediacji w sprawie o rozwód, to najczęściej nie jest ono pożądane. Mało tego często profesjonalni mediatorzy proszą, aby strony na mediację przyszły bez towarzystwa swoich adwokatów, co mając na uwadze charakter mediacji rozwodowych w większości przypadków jest uzasadnione. Oczywiście strona pomimo tego, że jej adwokat nie uczestniczy fizycznie w spotkaniu z mediatorem ma możliwość skonsultowania ze swoim pełnomocnikiem wypracowanych w toku mediacji porozumień. W przypadku bardziej skomplikowanych mediacji rozwodowych strony spotykają się z mediatorem kilkakrotnie -oczywiście ma to miejsce wtedy, kiedy obie wyrażają wolę mediowania.
Celem mediacji rozwodowych jest co oczywiste osiągniecie stanowiska, które oboje małżonkowie zaakceptują. Czasami w wyniku mediacji w rozwodzie udaje się osiągnąć porozumienie w niektórych kwestiach a czasami strony z pomocą mediatora lub reprezentujących je adwokatów osiągają konsensus odnośnie wszystkich elementów postępowania w sprawie o rozwód. Powyższe w znacznej mierze zależy oczywiście od stanowiska stron, ale także od stopnia ich przygotowania do mediacji. Przygotowanie strony do mediacji w rozwodzie nie jest skomplikowane. Przedmiotem mediacji są kwestie związane z bieżącym życiem rozwodzących się małżonków, ich dzieci, finansów, powodów z jakich związek mediujących nie przetrwał, dlatego to strony posiadają najwięcej informacji, które będzie można przedstawić podczas mediacji. Warto przed mediacją usystematyzować najważniejsze okoliczności by w czasie rozmowy z mediatorem w sposób racjonalny zwięźle przedstawić swoje stanowisko i argumenty na jego poparcie. Powyższe pozwoli mediatorowi właściwie poprowadzić mediację.
Pytania zadawane podczas mediacji rozwodowej mają na celu poznanie stanowisk zwaśnionych stron. Mediator stara się uzyskać od małżonków informacje pozwalające ustalić po pierwsze czy jest szansa na osiągniecie porozumienia, a więc czy stanowiska stron są odmienne do tego stopnia, że pogodzenie ich nie będzie możliwe, po drugie w jakim stopniu każda ze stron będzie w stanie pójść na ustępstwa. Pierwszy etap mediacji najczęściej polega na indywidualnych spotkaniach ze stronami, tak by następnie doprowadzić do wspólnej rozmowy z mediatorem przy jednoczesnej obecności obojga małżonków i ewentualnie reprezentujących ich adwokatów.
Mediacja zarówno przed rozwodem jak i w jego trakcie nie jest obowiązkowa. Jak wynika z treści art. 187 §1 pkt 3 k.p.c. należy poinformować Sąd o tym, czy strony podjęły próbę pozasądowego rozwiązania sporu lub mediacji i to wszystko. W toku sprawy o rozwód, jeżeli strony oświadczą w pozwie lub odpowiedzi na pozew, że nie wyrażają zgody na skierowanie ich do mediacji wtedy takowa się nie odbędzie. Oczywiście nie przeszkadza to temu by strony próbowały wypracować ugodowe stanowisko w toku sprawy o rozwód z pomocą reprezentujących je adwokatów. Mediacja rozwodowa może skutkować skróceniem postępowania, jednak do tego niezbędna jest chęć porozumienia obu stron i stanowiska, które przy drobnych ustępstwach będą możliwe do pogodzenia.
do każdej ze spraw
w pozytywnym zakończeniu sporów sądowych
prawna na każdym etapie postępowania sądowego
